DE KEUKEN IN OORLOGSTIJD

Aanvankelijk draaide het huishouden gewoon door. Men was aangewezen op de voedseldistributie en moest het bonboekje goed in de gaten houden wat er te koop was. Slecht werd het na de Spoorwegstaking op 17 september 1944. De Duitsers hadden al gewaarschuwd, dat een staking bij het spoor de voedselvoorziening ernstig zou belemmeren en dat gebeurde dus ook.

In het laatste oorlogsjaar, ditmaal gerekend van september 1944 tot mei 1945 waren de leefomstandigheden zeer primitief.

Op deze site een impressie van een keuken in de oorlogstijd. Meestal was dit de eetkamer waarin geleefd, gekookt en gewassen werd. Tevens het enige vertrek wat enigszins verwarmd was.

GASLOZE UREN  voorteken van stopzetten gasleveranties.

15 september 1944: er komen gasloze uren. Gas wordt verstrekt tussen 07.00 en 08.00 uur.  - 11.30 en 13.00 uur. - 17.00 tot 19.00 uur.
Op zaterdag wordt de tweede verstrekking van gas verschoven naar 12.00 - 13.00 uur en op zondag van 08.00 tot 09.00 uur.

22 september 1944: De gasloze uren worden uitgebreid. Er is alleen nog gas tussen 11.30 en 12.30 uur en tussen 17.00 en 18.30 uur. Men vraagt zich af wanneer het gas wordt afgesloten.

EINDE LEVERING ELECTRICITEIT

9 oktober 1944: Op deze dag wordt in de hele provincie Noord Holland bekend gemaakt dat het leveren van electriciteit  wordt gestaakt. Uitzondering zijn: ziekenhuizen, gas- en waterbedrijven en bedrijven voor de voedselvoorziening.

Gasleverantie gewijzigd: Gas wordt nu alleen nog geleverd tussen 11.30 en 12.30 uur en tussen 16.30 en 18.00 uur.

16 oktober: De vooraankondiging van het staken van gasleveranties is bekend. De mensen kunnen nu eten gaan halen hij de Gaarkeukens!

GEEN GAS MEER!!!!!

19 oktober 1944: De gasleveranties aan particulieren wordt gestaakt.

Hoe gaat het nu verder in de huishoudens? Hier op de volgende foto's een impressie.

 
De allesbrander. Hierop werd gekookt.

In de eetkamer was ook de keuken ondergebracht. De potkachel verwarmde niet alleen het eten maar ook de kamer. Helaas staan er geen nummers bij, maar aan de hand van de dingen die te zien zijn zal ik de foto omschrijven:

01. De Koffiemolen, daarin werd tarwe en rogge gemalen om brood te bakken.

02. De potkachel met zg. platte buis en droogrekjes. De kachel was gemaakt
      gemaakt van een plamuurbus, waarin een rooster zat en bekleed met
      vuurvast betonnen binnenbekleding.

03. De zwarte kolenkit met gezeefde (zeefmazen van 5mm) en gesorteerde
      generator-sintelcokes. Brandstoffen werden zo goed als niet verstrekt.

04. De grijze kolenkit met gezeefde bovengenoemde brandstof voor de
      tweede keer gezeefd, nu met mazen van 2mm.

05. Aardewerkbak met korte karde turven.

06. Houtblokken gezaagd van bomen uit straten, lanen en bossen.

07. Papierballen, deze werden eerst een maand in water geweekt, daarna
      fijngeknepen tot ballen gevormd en daarna gedroogd. Een heidense klus.

08. Een straatlantaarn (stormlamp) gevuld met stookolie uit de centrale ver-
      warming. (9 oktober 1944 werd de stroomlevering gestaakt).

09. Op de voorgrond naast de schaal een luciferdoosje met daarop de vermelding,
      dat dit het rantsoen was van 18 maart tot 1 april 1945.

10. Rechts op de voorgrond twee suikerbieten. Daarvan werd stroop gemaakt
      en door ze te koken kon je ze ook eten.

11. Links op de voorgrond de schaal met gemalen tulpenbollen. Deze worden
      gekookt gegeten of met de pulp van de suikerbiet vermengd en in de
      koekenpan gebakken.

12. Een rekje met asperinebuisjes. Daarvan werden lampglaasjes gemaakt
      door de bodem eruit te snijden. Hierdoor voorkwam men dat het lampje
      uit ging. Het lampje brandde op ruwe olie.

13. Glazen mosterdpotjes waarin allerlei ingrediënten werden bewaard.

14. Een potje met papierstrookjes ter vervanging van lucifers.

15. Op de allesbrander een braadpan met wat vlees. Alleen verkrijgbaar op
      z.g ziekenbonnen voor zieken.

16. Kookpan op voetenbankje. De pannen moesten voortdurend verwisseld
      worden om alles warm te houden.

17. Een pannetje op het vuur met tarwepap in water gekookt, want melk was
      er niet. Bij gebrek aan boter en suiker moest je de pap zo eten.

18. Een droogrekje aan de allesbrander gemonteerd om o.a theedoeken te
      drogen.

19. Een schrift met aantekeningen betreffende de omstandigheden waaronder
      men toen leefde.

Een dagrantsoen met zelfgebakken brood, twee aardappelen en een stuk kool of suikerbiet. Mensen die een tuin/moestuin hadden, hadden iets meer geluk en konden hun maaltijd wat aanvullen. Veel werd er gewekt om groente en fruit te bewaren.

Dit jongetje heeft net zijn eten gehaald bij de gaarkeuken en likt nog even goed zijn bordje schoon. Een veel voorkomend tafereel.

 

Het hele  huishouden speelde zich af rond de potkachel of allesbrander.
De foto hierboven zegt genoeg. De allesbrander heeft dienst gedaan tot 20 augustus 1945 toen werd de gaslevering weer hersteld.

Een luxe allesbrander gekocht bij de smederij.

 

KLIK hier op   HOME   en keer terug naar de website.